Thế giới của chúng ta ngày nay P1
Thế giới của chúng ta ngày nay P2
Thế giới của chúng ta ngày nay P3
Phần 4.
Người mẹ Địa cầu kêu gọi chúng ta nên giữ gìn kỷ luật
Địa cầu là tổ ấm của chúng ta. Hãy chăm sóc cho thế giới và hành tinh này như chăm sóc ngôi nhà của mình. Dưới một góc nhìn nào đó, địa cầu cũng giống như một người mẹ thật nhân từ. Dù ta có làm gì sai trái thì người mẹ ấy vẫn tha thứ cho ta.
Thế nhưng giờ đây sự tàn phá trở nên quá tàn tệ và người mẹ bắt buộc phải kêu gọi những người con mình nên giữ gìn kỷ luật. Chỉ cần nêu lên một sự kiện duy nhất cũng đủ chứng minh cho sự vô kỷ luật của chúng ta, đấy là sự tăng trưởng dân số ồ ạt. Thiên nhiên cũng chỉ có một giới hạn nào đó mà thôi.
Thặng dư dân số, nghèo đói và hạn chế sinh sản
Đã hơn năm tỉ người rồi, đã quá nhiều [6,973 tỉ người tính đến ngày 1 tháng giêng 2010, đây là con số do Liên Hiệp quốc đưa ra - ghi chú của người dịch]. Trên khía cạnh đạo đức đấy là một sự sai lầm nặng nề, nguyên nhân gây ra là tình trạng mất thăng bằng trầm trọng giữa các quốc gia giàu và nghèo. Tình trạng ấy thật nguy kịch. Nuôi loài người đủ ăn thì còn có thể làm được nếu chúng ta đủ sức làm nhẹ bớt sức mạnh khống chế của chủ nghĩa tư bản toàn cầu, thế nhưng thực hiện được điều đó không phải dễ. Giúp con người bớt khát lại còn khó hơn nữa [thiếu nước ngọt là một mối nguy đang hăm dọa nhân loại].
Nếu cho rằng sự sống có nghĩa là đủ ăn và đủ uống thì như thế có đầy đủ ý nghĩa hay chưa? Loài người cũng không khác gì các giống sinh vật khác, tất cả không thể tách ra khỏi thế giới, đứng bên lề vết lăn của bánh xe vũ trụ. Chúng ta chỉ là một chiếc răng của bánh xe ấy.
Tệ trạng gia tăng dân số liên hệ mật thiết với sự nghèo đói, và phía sau sự nghèo đói là sự tàn phá địa cầu. Khi số người đói tăng lên quá đông, cái gì họ cũng ăn, từ cỏ dại đến sâu bọ, không chừa thứ gì; họ chặt cây khiến đất đai trơ trụi và khô cằn. Không còn lại gì cả để bảo vệ. Trong vòng ba mươi năm tới đây nhất định đấy sẽ là nguyên nhân mang lại nhiều khó khăn gọi là "vấn đề môi trường" mà nhân loại sẽ phải đương đầu, [những lời tiên đoán này thật không sai!]
Tôi tán thành việc hạn chế sinh đẻ. Phải giải thích cho mọi người biết về việc này và nên quảng bá rộng rãi. Thật hết sức rõ ràng những cấm đoán từ lâu đời do tôn giáo áp đặt đôi khi mang lại những hậu quảquá sức tai hại. Làm thế nào để giảm bớt sinh sản? Bằng thứ vũ khí nào đây?
Dĩ nhiên Giáo hoàng là người trực tiếp có trách nhiệm đối với tôn giáo do mình đại diện. Tất nhiên vị ấy phải bảo vệ nguyên tắc: sự sống con người là quý giá, biết bao nhiêu người được thừa hưởng sự quý giá đó. Thế nhưng trên căn bản nguyên tắc ấy lại đi ngược một nguyên tắc khác, một hình thức khác của sự kính trọng sự sống: đấy là sự bảo vệ sự sống nói chung dưới tất cả mọi thể dạng, đâu phải chỉ bảo vệ sự sống của con người là đủ mà còn phải bảo vệ sự sống của súc vật và toàn thể các sinh vật khác.
Tóm lại đấy chỉ là nguyên tắc này đi ngược lại nguyên tắc khác. Đối với những người Phật giáo chúng tôi, không có một quyết định nào mang tính cách tuyệt đối, bắt buộc phải ngoan ngoãn nô lệ cho một nguyên tắc. Theo tôi, hình như trí thông minh của chúng ta là ở chỗ đó, nó giúp chúng ta biết mềm dẻo và thích ứng.
Tất cả đều tương đối. Một trí thông minh bị bế tắc không còn là trí thông minh nữa. Nếu cần chặt một ngón tay để cứu chín ngón khác tôi sẽ không do dự chút nào, tôi chặt ngay. Đã đến lúc phải phá bỏ những lớp rào cản. Hơn năm tỉ sinh mạng quý giá [hiện nay đã bảy tỉ như đã ghi chú trên đây] đang nôn nóng chờ đợi trên hành tinh này. Nếu chúng ta muốn mang lại cho họ một chút thịnh vượng, công bằng và hạnh phúc, chúng ta bắt buộc phải ngăn chận không được làm con số nhân loại gia tăng thêm nữa. Hành động đó chẳng phải hợp lý hay sao?
Giáo dục dân chúng trong thế giới thứ ba là một sự khẩn cấp
Vấn đề nan giải của thế giới thứ ba là sự thiếu kém hiểu biết. Thiếu hiểu biết, bám víu và ghét bỏ là ba thứ nọc độc [khái niệm tam độc trong Phật giáo] là nguyên nhân phát sinh ra mọi thứ bệnh tật tâm thần [những xúc cảm bấn loạn].
Trong thế giới thứ ba, nguyên nhân đó trở nên hết sức trầm trọng. Tại các nước Tây phương, khi các sự cố tạo ra một áp lực nào đó, quý vị ý thức được ngay có một cái gì không suông sẻ, và quý vị kết hợp nhau để giải quyết theo phương cách của quý vị.
Vậy phải giáo dục dân chúng trong thế giới thứ ba [giúp họ giải quyết những khó khăn của họ] bởi vì họ không đủ khả năng để ý thức được điều gì cả, tôi nhận thấy tình trạng đó đang xảy ra chung quanh tôi tại nơi này.
Phải thực hiện sự giáo dục đó với tất cả nghị lực của mình, không nên vì tình cảm mà phải do dự. Công tác giáo dục đó là một sự cấp bách, có thể nói là khẩn cấp nữa. Phải nói lên điều đó dù có thể gây ra hiểu lầm cũng mặc: "Quý vị sai lầm rồi, dân số tăng quá nhanh sẽ khiến quý vị lâm vào cảnh nghèo đói ngày càng khủng khiếp hơn. Tất nhiên quý vị mong muốn cải thiện mức sống [sản xuất], thế nhưng không thể nào thực hiện đồng đều cho tất cả mọi người [vì quá đông]. Trái lại là đằng khác".
Sự cô lập của tâm thức, địa cầu và vũ trụ
Chúng ta phải chiến đấu để phá bỏ sự cô lập của tâm thức mình, phải nối lại những mối dây liên hệ với phần còn lại của vũ trụ này. Nếu không sự cô lập sẽ làm cho chúng ta mất hết định hướng. Lúc nào cũng phải cố gắng ý thức rằng quyền lợi của mình chính là quyền lợi của người khác, tương lai của mình chính là tương lai của người khác. Khi tôi nói đến "người khác" không có nghĩa là tôi chỉ nghĩ đến nhân dạng con người, bởi lẽ tất cả con người đều giống nhau, đều là chúng ta, "người khác" mà tôi muốn nói đến bao gồm tất cả mọi hình thức của sự sống trên địa cầu và cả bên ngoài địa cầu này.
Sự khổ đau của súc vật
Khi trông thấy súc vật chúng ta phải nhìn thấy cả những khổ đau của chúng. Con người lạm dụng súc vật quá sức, đánh đập chúng, sử dụng chúng thật tàn nhẫn để thực hiện các thí nghiệm y khoa, khai thác sức làm việc của chúng, giết chúng để lấy thịt. Phải thương hại chúng. Phải nhìn thấy những khổ đau của chúng để nghĩ đến một ngày nào đó biết đâu chúng ta sẽ tái sinh trong thân xác một con thú [thật vậy hành hạ thú vật, giết chúng để ăn thịt ta sẽ tái sinh dưới thể dạng súc vật để trực tiếp nhậnlãnh hậu quả từ những hành động trước đây của mình, vì thế hãy ý thức sớm hơn những hậu quả đó].
Giới súc vật
Súc vật cũng có khả năng nhận thức như chúng ta. Chúng cũng có thể lâm vào tình trạng khủng hoảng tâm thần như chúng ta, chẳng hạn như sự bám víu [biết mến người chủ nuôi dưỡng chúng] và giận dữ [tự vệ], thế nhưng chúng cũng có một tiềm năng nào đó về lòng từ bi và biết yêu thương đồng loại.
Chăn nuôi kỹ nghệ, sát hại súc vật và việc ăn chay
Hàng ngàn súc vật - nếu không muốn nói là hàng triệu hay hàng tỉ - bị sát hại để biến chế thực phẩm, thật vô cùng thảm thương. Thế nhưng cách chăn nuôi kỹ nghệ lại còn gây ra nhiều nỗi đau đớn lớn lao hơn nữa. Cách chăn nuôi kỹ nghệ đày đọa súc vật đến cùng cực.
Trên quan điểm Phật giáo tất cả chúng sinh có giác cảm [trong đó kể cả con người] - tức các chúng sinh biết cảm xúc, biết nhận thức và có giác cảm - đều ngang hàng với nhau. Là con người chúng ta không cần phải ăn thịt [cũng sống được]. Tôi nghĩ rằng con người mang bẩm tính ăn chay vì thế nên cố gắng dừng lại, đừng làm thương tổn đến các loài sinh vật.
Mật, các con ong và sức mạnh của thiên nhiên
Tôi thường nghĩ đến các con ong vì tôi rất thích ăn mật. Mật thật tuyệt hảo. Đấy là một thứ sản phẩm mà con người không chế tạo ra được. Mỗi con ong đều mang một trọng trách riêng. Chúng hợp tác với nhau một cách tuyệt vời. Ong không có thể chế, không có luật pháp, không có cảnh sát, không có gì cả! Thế nhưng chúng sát cánh nhau làm việc thật vô cùng hữu hiệu. Đấy là nhờ thiên nhiên. Sức mạnh thiên nhiên thật đáng nể.
Chúng ta là con người, chúng ta có thể chế hẳn hoi, có luật pháp, có lực lượng cảnh sát, có tôn giáo và rất nhiều thứ khác nữa, thế nhưng trên thực tế và trên phương diện hữu hiệu, tôi nghĩ rằng chúng ta thua xa những con ong bé nhỏ ấy.
(còn nữa)
Đức Datlai Latma