Trong cuộc sống, hiếm thấy có một thứ tình cảm nào giàu si mê và thăng hoa như tình yêu nam nữ. Dù tình cảm giữa mẹ con, cha con cũng thực sự sâu sắc, nhưng cung bậc tình yêu của cha mẹ dành cho con cái và tình cảm của con cái với cha mẹ vẫn thực sự khác biệt. Cha mẹ có thể yêu thương con vô điều kiện, nhưng tình yêu của con dành cho cha mẹ lại thường tự do hơn. Nhưng trong tình yêu nam nữ, đôi bên đến với nhau vì sự hấp dẫn cả về thể xác lẫn tâm hồn. Tình yêu ấy trải rộng cả về chiều nông lẫn chiều sâu. Chính sự giao thoa năng lượng một cách mạnh mẽ, bí ẩn và lý thú này khiến đôi bên đam mê cuộc khám phá lẫn nhau, để thỏa mãn bản năng của chính mình.
Dù trong tình yêu nam nữ, càng say đắm, ta càng có cảm giác như thể ta yêu người đó thật nhiều, thật sâu đậm, và ta có thể làm tất cả mọi thứ vì họ, nhưng sự xúc chạm giữa hai con người vốn dĩ là nhân duyên, duyên sinh thì duyên diệt, vì thế, tình yêu nam nữ về bản chất cũng vô cùng mong manh. Nó biến đổi trong từng sát-na, chỉ có điều, vì yêu một cách mù quáng, vì hướng tâm về đối tượng ta yêu quá nhiều, nên ta đã không thể nhìn ra được sự biến đổi sinh - diệt ấy. Nhưng vốn dĩ, khi một tình yêu nam nữ khởi sinh, nghĩa là nó cũng đang diệt đi. Bởi vậy, sự mong cầu về một hành trình viên mãn, về một cái kết tuyệt đẹp, về sự bền vững chỉ khiến ta thêm thất vọng. Thế nên, sau cùng, mục đích của tình yêu nam nữ đơn thuần là để ta thấy ra hai mặt cuộc đời: hỷ - nộ, ái - ố,... Khi ta theo đuổi hạnh phúc trong tình yêu, nghĩa là ta cũng đang tìm đường đến đau khổ. Nhưng quả thực, đó mới chính là món quà kỳ diệu của yêu đương. Bởi chỉ khi ta thấy ra bản chất hai mặt trong tình yêu nam nữ, khi ta trải qua đau khổ trong tình yêu, thì tình thương lẫn sự thấu hiểu trong ta mới thực sự được nới rộng.
Tình yêu có thể khiến ta mắc vào chữ "si"?
Bạn có nhận ra một điều rằng, khi người nam và người nữ càng si mê nhau, thì bản năng chiếm hữu vô thức trong họ lại càng mạnh. Dù họ ý thức được rằng yêu là cho nhau sự tự do, hay không gian riêng, yêu là không giận hờn, không ghen tuông, nhưng trải nghiệm một cuộc yêu say đắm luôn khiến người ta không còn nhận ra đâu là đúng, đâu là sai nữa. Họ đơn thuần bộc lộ hết bản năng tính dục của mình, và định nghĩa cho cách yêu ấy những ngôn từ hoa mỹ. Nhưng có một điều không thể từ chối, là bản năng tự do trong mỗi cá nhân lại rất mạnh mẽ, dần dà, họ sẽ nhìn ra được sự ràng buộc của một tình yêu. Họ sẽ có lúc cảm thấy rất mâu thuẫn trong chuyện tình cảm của mình, vì đơn thuần, nội tâm của họ mâu thuẫn. Nội tâm phần hữu ngã của họ thì muốn có một tình yêu thăng hoa mang tính chiếm hữu, nhưng phần chân tâm thì luôn là sự tự do và độc lập. Bởi vậy, một trong những bài học quan trọng khác trong tình yêu nam nữ ấy là độc lập trong mối quan hệ.
Bởi sự si mê luôn khiến người ta dính mắc vào đối tượng kia một cách mạnh mẽ. Đó là sự dựa dẫm cả về thể xác lẫn tâm hồn (suy nghĩ, cảm xúc,...). Nếu không được đáp ứng bằng một điểm tựa như ý, mỗi người sẽ cảm thấy hụt hẫng và trống rỗng trong chuyện tình cảm của họ. Trái tim họ như bị xé nát, và tinh thần họ như một mầm non thiếu dinh dưỡng trầm trọng. Họ không còn đủ tỉnh táo, và thế, họ cũng đánh mất sự thăng bằng. Khi người ta đánh mất thăng bằng, mọi giận dữ, căm ghét, ghen tuông, đau khổ, trống rỗng,... trong họ trào ngược ra, khiến họ cảm thấy tình yêu nam nữ là thứ chuyện gàn dở nhất trần đời. Nhưng vốn dĩ, bản chất của tình yêu hữu ngã như tình yêu nam nữ là để người ta vừa thấy ra cả vị ngọt và vị đắng. Chỉ khi thấy ra vị ngọt và vị đắng của yêu đương, thì tất cả mới chịu ngồi lại chiêm nghiệm, mới chịu đi sâu hơn vào chính mình, để rồi thấu hiểu cho nhân sinh.
Nếu có chánh niệm, chúng ta sẽ có định. Khi đó ta yêu mà không đánh mất mình
Cuộc đời thú vị ở chỗ, tất cả mọi nhân duyên hay xúc chạm trong đời sống chỉ có một mục đích duy nhất là để ta biết mình, nhìn ra được bản chất cuộc sống thực sự là gì. Tình yêu nam nữ là một cơ hội thật tốt lành để người ta sớm có vị ngọt và vị đắng chát. Trong vị ngọt nhưng không bị chìm đắm, trong vị đắng chát nhưng không ghét bỏ và buông xuôi. Nếu chỉ chọn vị ngọt, bỏ vị đắng thì kiểu gì, sự đắng chát mà ta nhận được cũng sẽ lớn hơn nhiều bởi ta đã không chuẩn bị tâm lý đón nhận hai mặt của đời sống.
Tình yêu nam nữ cũng là một trải nghiệm thật sự kỳ diệu để người ta nhìn ra được chính mình, và thấy mình rõ hơn. Một trong những nỗi sợ của con người là không dám đối diện với bản thân, thành ra, sự xa xỉ của đời sống này nằm ở chỗ mỗi người thấu hiểu chính mình. Trong yêu đương, nếu có chánh niệm - tỉnh giác, người ta sẽ thấy ra được các cung bậc cảm xúc và suy nghĩ của bản thân. Họ dần ngộ ra rằng nếu chạy theo đối tượng và hướng tâm về đối tượng quá nhiều, thì chính họ tự mất cân bằng. Khi họ mất cân bằng, tình yêu ấy không còn có thể lành mạnh được nữa. Bởi vậy, tất cả mọi thứ tình cảm trên đời đều chỉ cho con người ta tìm về chính mình, thì khi đó, tất cả mọi xúc chạm mới không bị tiêm nhiễm ba chất độc tham, sân, si.
Thực tế, theo thuyết Duyên khởi, vì chúng ta có Ngũ uẩn, nên sinh ra Lục căn. Lục căn khi tiếp xúc với Lục trần thì sinh ra Xúc. Có Xúc thì ta có Thọ. Từ Thọ sinh ra Ái. Nếu chúng ta không tĩnh giác để nhận ra và dính mắc vào những cảm xúc mạnh mẽ này, ta sẽ bị nó cuốn đi. Và tình yêu là một thứ vô thướng nhất, nó nhanh chóng chuyển trang thái từ yêu sang ghét.
Nếu ta có chánh niệm, ta sẽ đạt được ĐỊNH. Định cho ta sự an trú yên ổn trong tâm mình và nhận biết những cảm xúc tuyệt vời trong ta. Cảm xúc hỷ lạc thì ta trải nghiệm nó, tận hưởng nó, nhưng không dính mắc, vì biết rằng rồi nó cũng qua đi. Nếu cảm xúc có buồn đau, ta cũng nhận rõ tính chất hai mặt của cuộc sống, của tình yêu. Và ta cũng không chấp vào nó, vì biết rằng, rồi nó sẽ nguôi ngoai. Chỉ có yêu như thế, mới đúng là tình yêu của những người trưởng thành.
Tình yêu nam nữ không phải là trải nghiệm để người đang thăng hoa ca ngợi, tung hô, hay kẻ đau khổ chán ghét trốn tránh. Yêu đương vốn dĩ là một sự xúc chạm quan trọng để ta nhìn ra muôn mặt trong chính mình, từ đó thấu hiểu mình và thấu hiểu cho đối tượng mà ta thương. Và rốt cuộc, người đến với ta đơn thuần đóng vai trò duyên nợ, không một ai có thể mang đến vị ngọt và vị đắng cho ta, ngoài sự ảo tưởng của chính ta trong mối quan hệ ấy. Thế nên, yêu thương có chánh niệm là để ta nhìn ra được sự huyễn hoặc của bản thân trong sự xúc chạm đặc biệt này, để rồi điểu chỉnh hành vi và nhận thức của mình cho đúng tốt hơn mà thôi.
coitaba.net (theo Trang Ps)