Người tu hành là nhắm đến con đường giải thoát khổ đau. TÌNH CHẤP NGÃ là đầu mối mọi thứ phiền não đau khổ trên thế gian này. Người biết tu, khéo tu không thể nào nuôi dưỡng nó.
Vào đạo Phật là phải đi qua cửa VÔ NGÃ, qua ít thì bớt khổ ít, qua nhiều thì bớt khổ nhiều, qua trọn vẹn thì dứt khổ, niết bàn an vui, không thể lẩn tránh chỗ nào khác. Người tu mà ôm ấp bản ngã nặng, cố chấp không buông là trái với con đường mình đi, là quay lưng với ánh sáng giác ngộ. Xưa Bồ Tát Đề Bà để lại tấm gương vô ngã sáng ngời.
Khi Ngài cảm hóa vị quốc vương vốn tin theo ngoại đạo, rồi lại dùng biện luận thắng các ngoại đạo, trong vòng ba tháng đã độ hơn một trăm vạn người. Có một đệ tử ngoại đạo căm hận vì Thầy mình bị thua, bèn thề “Người đã dùng miệng mà thắng phục ta, ta phải dùng dao thắng phục ngươi; ngươi dùng dao không làm khốn ta, ta sẽ dùng dao thực làm khốn ngươi”.
Y liền rình theo Ngài, một hôm Ngài Đề Bà đi lại một mình trong rừng vắng, gã ấy xách dao đến bảo: "Ngươi dùng miệng phá đổ Thầy ta, sao bằng ta dùng dao phá vỡ bụng ngươi ". Y bèn mổ bụng Ngài.
Ngài Đề Bà tuy bị mổ bụng, ruột lòi ra ngoài mà chưa chết, vẫn thương xót kẻ ngu si kia bảo:
- Tôi có y bát để ở đằng kia, ngươi có thể đến đó lấy, rồi hãy lên núi gấp, đừng đi bằng đường bằng. Những đệ tử của tôi chưa chứng được pháp nhẫn họ sẽ bắt ngươi, ngươi có thể bị bắt giải đến quan.
Khi các đệ tử hay tin chạy vội đến hiện trường, có những vị chưa được pháp nhẫn bèn gào khóc, chạy cuồng lên núi đuổi bắt hung thủ. Ngài Đề Bà nhân cơ duyên ấy, khai thị cho các đệ tử rằng:
- Lý thực của các pháp, chính là ở chỗ không có người thọ, không có người hại. Thân ai, oán ai, giết ai, hại ai? Kẻ bị si độc lừa dối, mê lầm nảy sinh chấp trước mà gào khóc, trồng căn bất thiện. Người bị kẻ kia hại, lại ở nghiệp báo, không phải hại ta. Các ngươi phải xét thận trọng, đừng đem cái Cuồng đuổi theo cái Cuồng, đem cái Thương buồn cho cái Thương!
Dặn dò xong, Ngài nằm xuống rồi tịch.
Xem Ngài Đề Bà bị ngoại đạo mổ bụng vẫn thương xót kẻ kia, không sanh tâm thù hận, kết oán, vì quên cái TA này. Trong khi đó, huynh đệ cùng một thầy, sống chung với nhau hằng ngày, lại vì một chút bất đồng ý kiến, vì một chút hơn kém nhau, một chút không chìu chuộng cái Ta, đành xem nhau như kẻ nghịch thì sao? Lúc đó đạo tâm để ở chỗ nào? Phải xét kỹ lại chỗ này, giải tỏa ngay. Bởi vậy, kinh Kim Cang quét sạch hết tâm ba thời: quá khứ, hiện tại, vị lai; trừ tột bốn tướng: ngã, nhân, chúng sanh, thọ giả, tức khiến mất dấu vết cái TA này, mới thật sự thể nhập thật tướng Bát Nhã, sống trong Vô thượng Bồ Đề .
Mong rằng mỗi hành giả luôn luôn soi sáng lại mình, để thấy rõ tường tận mọi bóng dáng cái TA lộ ra mà cảnh tỉnh không lầm theo. Quyết không để nó làm mờ đi ánh sáng chánh giác. Đó là đường tiến tu chân thật.
Có bài kệ tự nhắc:
Ta ơi là ta!
Mi ở đâu ra?
Mà làm điên đảo
Khắp cõi Ta-bà.
Mở mắt sinh ra
Liền khóc oa oa
Báo cho người biết
Là có mặt ta.
Trong suốt cuộc đời
Theo suốt bên người
Tạo thành cuộc sống
Giận ghét buồn vui.
Đi khắp thế gian
Tột cõi ba ngàn
Không đâu chẳng thấy
Bóng ta lang thang.
Ta ơi là ta!
Mi ở đâu ra?
Mà làm điên đảo
Khắp chúng hà sa.
Sinh tử không dừng
Ba cõi sáu đường
Xoay quanh lẩn quẩn
Mi vẫn đi luôn.
Ta ơi là ta
Bao giờ mới tha
Cho người tự tại
Sống mở lối ra.
Mở!
Đây rồi là ta
Muôn kiếp lầm qua
Chỉ do ngủ mớ
La hoảng: ta ta.
Nay tỉnh ra rồi
Hết chạy xa xôi
Đảo điên lên xuống
Theo bóng trời người.
Thánh phàm ngay đây
Tổ, Phật chốn này
Một buông buông tột
Liền vác lên đi!
Hay!
Từ đây xin chào
Cái ta thuở nào
Một bước thẳng tiến
Bặt dấu đằng sau.
Trích "TÌNH CHẤP NGÃ – NGÒI NỔ CỦA MỌI SỰ ĐỔ VỠ"
coitaba.net (ST)